آیه ولایت
|
سنگ‌نوشته‌ای متعلق به قرن ششم هجری، مربوط به یکی از قدمگاه‌های امام رضا(ع) در شهر یزد که اکنون در موزه آستان قدس رضوی نگه‌داری می‌شود. آیه ولایت در حاشیه اثر حکاکی شده است. | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| نام آیه | ولایت |
| واقع در سوره | سوره مائده |
| شماره آیه | ۵۵ |
| جزء | ۶ |
| اطلاعات محتوایی | |
| شأن نزول | انفاق امام علی(ع) در رکوع |
| مکان نزول | مدینه |
| موضوع | اعتقادی |
| درباره | امامت و ولایت امام علی(ع) |
| آیات مرتبط | آیه تبلیغ و آیه اکمال |
آیه ولایت (مائده: ۵۵) بیان‌گر ولایت و رهبری خدا، پیامبر(ص) و مؤمنانی است که در حال رکوعِ نماز انفاق می‌کنند. مفسران شیعه و اهل سنت شأن نزول این آیه را انفاق حضرت علی(ع) در حال رکوع دانسته‌اند. بر همین اساس شیعیان برای اثبات ولایت و خلافت حضرت علی(ع) به این آیه استناد نمودند.
بیشتر اهل سنت واژه «ولیّ» را به معنی «دوست» دانسته و استدلال شیعه به این آیه را، برای اثبات ولایت حضرت علی(ع) نپذیرفتند. در مقابل، عالمان شیعه می‌گویند از شأن نزول و انحصار در مصداق «ولیّ»، چنین برمی‌آید که در اینجا «ولیّ» نمی‌تواند به معنی «دوستی» باشد، بلکه معنای آن ولایت و سرپرستی است.
متن آیه
إِنّما وَلیُّکُمُ اللهُ و رَسولُهُ والَّذینَ ءَامَنوا الَّذینَ یُقِیمُونَ الصَّلوةَ و یُؤتُونَ الزَّکوة و هُم راکِعونَ
|
جایگاه
آیه ولایت از جمله ادله شیعه بر ولایت علی بن ابی‌طالب(ع) و جانشینی او برای پیامبر اسلام(ص) است. حتی برخی آن را قوی‌ترین دلیل بر امامت ایشان برشمرده‌اند.
وجه استدلال چنین است که این آیه با «إِنّما» آغاز شده و طبق ادبیات عرب، وقتی جمله‌ای با «إِنّما» آغاز شود، مفهوم جمله را منحصر می‌کند؛ یعنی در این آیه، امر ولایت منحصر شده است در خداوند، حضرت رسول(ص) و کسانی است که در رکوع انفاق می‌کنند، که بر اساس شأن نزول، مصداق آن امام علی(ع) بوده است.در روایتی امام صادق(ع) در پاسخ به سوالی درباره واجب بودن اطاعت از اوصیاء به این آیه وآیه اولی الامر استشهاد کرده است. علامه طباطبایی در توجیه حدیث و نسبت دادن آیه نازل شده در شأن امام علی(ع) به تمام امامان گفته است که آنان اهل یک بیت و یک خانه‌اند و امرشان یکی است.
شأن نزول
تفاسیر شیعه، سبب نزول این آیه را انفاق حضرت علی(ع) به فقیر در حال نماز می‌دانند.
بنابر آنچه در روایات نقل شده است، روزی فقیری وارد مسجد پیامبر(ص) شد و تقاضای کمک کرد، ولی کسی چیزی به او نداد. او دست خود را به آسمان بلند کرد و گفت: «خدایا! شاهد باش که من در مسجد رسول تو تقاضای کمک کردم، ولی کسی به من چیزی نداد». در همین حال، حضرت علی(ع) که در حال رکوع بود، به انگشتری که در دست راستش بود اشاره نمود. فقیر نزدیک آمد و انگشتر را از دست ایشان بیرون آورد و این آیه نازل شد. شیخ مفید تاریخ این ماجرا و نزول آیه ولایت را ۲۴ ذی‌الحجه دانسته است.
در میان علمای اهل سنت، برخی مانند قاضی ایجی تصریح کرده‌اند که مفسران بر نزول این آیه در شأن حضرت علی(ع) اجماع دارند. میر سید شریف جرجانی، سعدالدین تفتازانی و علامه حلّی در شرح تجرید این اجماع را تأیید کرده‌اند. ابن‌رستم طبری در کتاب المسترشد فی الامامه می‌نویسد که امام علی(ع) در روز شورا از حاضران اقرار گرفت که این آیه در شأن او نازل شده است. برخی تفاسیر اهل سنت درباره اینکه این آیه در شأن چه کسی نازل شده است، چهار نظر را بیان نمودند: ۱. در شأن امام علی، ۲. در شأن عبادة بن صامت، ۳. در شأن ابوبکر، ۴. در شأن تمام مسلمانان.
راویان شأن نزول
این شأن نزول، علاوه بر اهل بیت پیامبر همچون امام باقر(ع) و امام صادق(ع)، راویانی از میان صحابه و تابعان نیز دارد.
گروهی از اصحاب پیامبر(ص)، این شأن نزول را نقل کرده‌اند؛ از جمله ابن‌عباس، ابورافع مدنی، عمار یاسر، ابوذر غفاری، اَنَس بن مالک و مقداد بن اسود.
از تابعان نیز سَلَمة بن کُهَیل، عَتَبة بن ابی‌حکیم، سُدّی و مجاهد به نقل این حادثه پرداخته‌اند.
اعتبار روایات
ابن‌شعبه حرّانی در کتاب تحف العقول احادیث شأن نزول آیه ولایت را جزو احادیث صحیح و روایاتی دانسته که علما بر آنها اجماع دارند. علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، بسیاری از این احادیث را آورده و درباره اعتبار آنها می‌نویسد: اگر این همه روایت درباره شأن نزول این آیه، نادیده گرفته شود، باید به طور کلی از تفسیر قرآن چشم پوشید؛ چراکه وقتی به این همه روایت اطمینان نکنیم، چگونه می‌توانیم به یک یا دو روایتی که در تفسیر دیگر آیات قرآن نقل شده، اطمینان نماییم. وی این روایات را موافق قرآن دانسته و می‌گوید بزرگان تفسیر و حدیث این احادیث را نقل کرده‌اند و با آنها مخالفت نکرده‌اند و برخی -همچون ابن‌تیمیه- که مخالفت کرده‌اند، عناد و دشمنی را به انتها رسانده‌اند.
عده‌ای از محدّثان اهل سنّت که در دوره‌های مختلف، این روایت را نقل نموده‌اند، عبارتند از:
آلوسی می‌گوید: «بیشتر اهل حدیث (سنی مذهب) قائل‌اند که این آیه در شأن امام علی(ع) نازل شده است» و همگی به نوعی اعتبار این حدیث را پذیرفته‌اند. اما ابن‌تیمیه، ابن‌کثیر و فخر رازی حدیث مربوط به این آیه را ضعیف شمرده‌اند.
معنای «ولیّ»
با وجود اینکه بسیاری از علمای اهل سنت بر نزول این آیه در شأن حضرت علی(ع) اعتراف دارند، اما اختلاف آنها با شیعه در معنای واژه «ولیّ»، موجب شده تا آنها استدلال شیعه بر این آیه را برای اثبات ولایت حضرت علی(ع) نپذیرند.
تفاوت تفسیر علمای شیعه و سنی در معنای کلمه «ولیّ» آن است که بیشتر علمای اهل سنت واژه «ولیّ» در آیه را «دوستی» یا «نُصرت» معنا نموده‌اند. اما علمای شیعه کلمه «ولیّ» را مشتق از «ولایت» و به‌معنای «سرپرست» و «صاحب اختیار» می‌دانند. مکارم شیرازی از مفسران قرآن می‌گوید: معنای دوستی مخصوص كسانى كه در حال ركوع، زکات می‌دهند نیست، بلكه حكمی عمومى است و همه مسلمانان بايد يكديگر را دوست داشته و يارى كنند. در حالی که مطابق شأن نزول، مصداق «ولیّ» در این آیه حضرت علی است؛ پس «ولیّ» در آیه به‌معنای ولایت و سرپرستی است، به‌خصوص اينكه اين ولايت در رديف ولايت پیامبر(ص) و خدا قرار گرفته است. و پیامبر(ص) نیز در موارد متعددی بر ولایت حضرت علی تصریح نموده است.
جستارهای وابسته
- ولایت امیرالمؤمنین
- حدیث ولایت
- آیه اولی الامر
- خاتم‌بخشی
- فضایل امام علی(ع)
- علی ولی الله
پانویس
- ↑ شیخ مفید، الافصاح فی الامامة، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، ص۱۳۴؛ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۳، ص۵۵۹.
- ↑ طوسی، تلخیص الشافی، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۱۰.
- ↑ ابن هشام، مغنی اللبیب، ۱۴۱۰ق، ج۱، ۳۹.
- ↑ شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۰۰؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۳۹.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق۷ ج۶، ص۲۰.
- ↑ رحیمی اصفهانی، ولایت و رهبری، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۱۱۹-۱۲۱. برای مثال رجوع کنید به: طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۳۲۴؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۳، ص۵۵۸ـ۵۵۹. فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۴۴. حویزی، نور الثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۶۴۳. طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۸.
- ↑ شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۰۰؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۳۹. این واقعه با اندکی تفاوت در این منابع نیز آمده است: قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۷۰؛ عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۳۲۷، ح۱۳۷.
- ↑ شیخ مفید، مسار الشیعه، ۱۴۱۴ق، ص۴۱.
- ↑ ایجی، المواقف، عالم الکتب، ص۴۰۵.
- ↑ ایجی، المواقف، عالم الکتب، ص۴۰۵.
- ↑ تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۲۶۹.
- ↑ علامه حلی، کشف المراد، ۱۳۸۲ش، ص۱۹۱.
- ↑ طبری، المسترشد فی الامامه، ۱۴۱۵ق، ص۳۵۳.
- ↑ ابن‌الجوزی، زاد المسیر، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۵۶۱.
- ↑ امام علی، امام حسین، امام سجاد، امام باقر، امام صادق و امام هادی علیهم السلام (طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۲۵، ذیل آیه ۵۵ مائده)؛.
- ↑ .
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۸ـ۲۸۹.
- ↑ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۳۲.
- ↑ طبرانی، المعجم الکبیر، دار احیاء التراث، ج۱، ص۳۲۰-۳۲۱.
- ↑ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۱۰۶.
- ↑ ابن‌تیمیه، تفسیر الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۱۲، ص۲۶.
- ↑ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۲۵.
- ↑ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۲۸.
- ↑ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۱۰۵.
- ↑ ابن‌ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۱۱۶۲.
- ↑ طبری، جامع البیان، ۱۴۲۰ق، ج۱۰، ص۴۲۵.
- ↑ طبری، جامع البیان، ۱۴۲۰ق، ج۱۰، ص۴۲۶؛ جصاص، احکام القران، المکتبة التجاریة، ج۲، ص۶۲۵.
- ↑ حرانی، تحف العقول، ۱۴۰۴ق، ص۴۵۹.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۱۶.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۸.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۲۰.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۲۵.
- ↑ شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۹۹-۴۰۷.
- ↑ آلوسی، روح المعانی، دارالکتب العلمیة، ج۳، ص۳۳۵.
- ↑ ابن‌تیمیه، منهاج السنه، ج۷، ص۹-۷.
- ↑ ابن‌کثیر، تفسیر القرآن العظیم، دار الکتب العلمیة، ج۳، ص۱۲۵-۱۲۷.
- ↑ فخر رازی، تفسیر الفخر الرازی، ۱۴۲۰ق، ج۱۲، ص۳۸۳-۳۸۵.
- ↑ ایجی، شرح المواقف، ۱۴۱۲ق، ج۸، ص۳۶۰؛ مظفر، دلائل الصدق، ۱۳۹۶ق، ج۲، ص۷۴؛ تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۰۹، ج۵، ص۲۷۰؛ بیضاوی، تفسیر البیضاوی، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۳۵؛ زمخشری، الکشاف، قم، ج۱، ص۶۴۲؛ قوشجی، شرح التجرید، قم، ص۳۶۸ به نقل از عبداللهی، ناجی، نگرشی تحلیلی بر مفهوم ولایت در تصوف و عرفان اسلامی، ۱۳۹۵ش، ص۷۸.
- ↑ ایجی، شرح المواقف، ۱۴۱۲ق، ج۸، ص۳۶۰؛ مظفر، دلائل الصدق، ۱۳۹۶ق، ج۲، ص۷۴؛ تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۰۹، ج۵، ص۲۷۰؛ بیضاوی، تفسیر البیضاوی، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۳۵؛ زمخشری، الکشاف، قم، ج۱، ص۶۴۲؛ قوشجی، شرح التجرید، قم، ص۳۶۸ به نقل از عبداللهی، ناجی، نگرشی تحلیلی بر مفهوم ولایت در تصوف و عرفان اسلامی، ۱۳۹۵ش، ص۷۸.
- ↑ رحیمی اصفهانی، ولایت و رهبری، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۱۱۹-۱۲۱؛ فیومی، المصباح المنیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۶۷۲.
- ↑ مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴، ج۴، ص۴۲۳.
- ↑ مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۵.
- ↑ إسناد نزول ما نزل في عليّ عليه‌السلام إلى جميع الأئمة عليهم‌السلام لكونهم أهل بيت واحد ، وأمرهم واحد
- ↑ در حدیثی آمده است، امام «حُلّه: جامه، لباس» خویش را به او بخشید (کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۸ـ۲۸۹)؛ اما علامه مجلسی این حدیث را ضعیف می‌داند و می‌گوید شاید بتوان این دو روایت را چنین جمع کرد که امام هر دو را بخشیده یا در نمازی انگشتر و در نمازی دیگر لباس به فقیر داده است (مجلسی، مرآت العقول، ۱۳۶۳ش، ج۳، ص۲۵۰).
منابع
- آلوسی، محمود بن عبدالله، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق علی عبدالباری عطیة، بیروت، دارالکتب العلمیة، بی‌تا.
- ابن‌ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم مسندا عن رسول الله والصحابة والتابعین، تحقیق اسعد محمد الطیب، بیروت، المکتبة العصریة، چاپ دوم، ۱۴۱۹ق.
- ابن‌الجوزی، عبدالرحمن بن علی، زاد المسیر فی علم التفسیر، تحقیق عبدالرزاق مهدی، بیروت، دار الکتاب العربی، بی‌تا.
- ابن‌تیمیه، احمد بن عبدالحلیم، تفسیر الکبیر، تحقیق عبدالرحمن عمیره، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۰۸ق.
- ابن‌تیمیه، احمد بن عبدالحلیم، منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعه، تحقیق رشاد سالم، ریاض، جامعة الامام محمد بن سعود الاسلامية، ۱۴۰۶ق.
- ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق محمدحسین شمس‌الدین، بیروت، دار الکتب العلمیه، بی‌تا.
- ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، بی‌تا.
- ابن‌هشام الانصاری، عبدالله بن یوسف، مغنی اللبیب عن کتاب الاعاریب، تحقیق محمد محیی الدین عبدالحمید، قم، مکتبة آیت‌الله المرعشی، ۱۴۱۰ق.
- ایجی، عبدالرحمن، المواقف فی علم الکلام، بیروت، عالم الکتب، بی‌تا.
- بیضاوی، عبدالله بن عمر، تفسیر البیضاوی، بیروت، مؤسسه الاعلمی، ۱۴۱۰ق.
- تفتازانی، مسعود بن عمر، شرح المقاصد، قم، منشورات الشریف الرضی، ۱۴۰۹ق.
- تفتازانی، مسعود بن عمر، شرح المقاصد، تحقیق عبدالرحمن عمیرة، قم، الشریف الرضی، ۱۴۱۲ق.
- جصاص، ابوبکر احمد الرازی، احکام القرآن، تحقیق صدقی محمد جمیل، مکه، المکتبة التجاریة، بی‌تا.
- حاکم حسکانی، عبیدالله، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تحقیق محمدباقر المحمودی، قم، مجمع احیاء الثقافة الاسلامیة، چاپ دوم، ۱۴۱۱ق.
- حرانی، ابن‌شعبه حسن بن علی، تحف العقول، تصحیح و تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
- حویزی، عبدعلی بن جمعه، نور الثقلین، تصحیح‌هشام رسولی، قم، اسماعیلیان، چاپ چهارم، ۱۴۱۵ق.
- رحیمی اصفهانی، غلامحسین، ولایت و رهبری، تفرش، انتشارات عسکریه تفرش، ۱۳۷۴ش.
- زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف، قم، نشر ادب حوزه، بی‌تا.
- سیوطی، جلال‌الدین، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۳ق.
- شوشتری، نورالله بن شریف الدین، إحقاق الحق و إزهاق الباطل، قم، مکتبة آیت الله المرعشی، ۱۴۰۹ق.
- شیخ مفید، محمد بن محمد، الافصاح فی الامامة، قم، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، بی‌تا.
- شیخ مفید، محمد بن محمد، مسار الشیعه، بیروت، دار المفید، ۱۴۱۴ق/۱۹۹۳م.
- طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۳۹۰ق.
- طبرانی، سلیمان احمد، المعجم الکبیر، تحقیق حمدی عبد المجید السلفی، بیروت، دار احیاء التراث، چاپ دوم، بی‌تا.
- طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الأوسط، تحقیق طارق بن عوض‌الله، قاهره، دارالحرمین، بی‌تا.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تصحیح فضل‌الله یزدی طباطبایی و هاشم رسولی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
- طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تاویل القرآن، تحقیق احمد محمد شاکر، بی جا، مؤسسة الرسالة، ۱۴۲۰ق.
- طبری آملی، محمد بن جریر بن رستم، المسترشد فی امامة علی بن ابی‌طالب(ع)، تصحیح: احمد محمودی، قم، کوشانپور، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
- طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد حبیب عاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
- طوسی، محمد بن حسن، تلخیص الشافی، قم، انتشارات المحبین، ۱۳۸۲ش.
- عضدالدین ایجی، عبدالرحمان بن احمد، شرح المواقف و یلیه حاشیتی السیالکوتی و الحلبی، قم، منشورات الشریف الرضی، ۱۴۱۲ق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم، موسسه امام صادق، ۱۳۸۲ش.
- عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، تحقیق: هاشم رسولی، تهران، مکتبة العلمیة الاسلامیة، چاپ اول، ۱۳۸۰ق.
- فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
- فخر رازی، محمد بن عمر، تفسیر الفخر الرازی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، الطبعة الثالثة، ۱۴۲۰ق.
- فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی، تفسیر الصافی، مقدمه و تصحیح: حسین اعلمی، تهران، مکتبة الصدر، چاپ دوم، ۱۴۱۵ق.
- فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، قم، مؤسسة دار الهجرة، ۱۴۱۴ق.
- قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تصحیح و تحقیق: طیّب موسوی جزائری، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، ۱۴۰۴ق.
- قوشجی، ملا علی، شرح التجرید، قم، منشورات الشریف الرضی، بی‌تا.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق و تصحیح: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- مراغی، احمد مصطفی، تفسیر مراغی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
- مظفر، محمد حسن، دلائل الصدق، قاهره، دار المعلم، ۱۳۹۶ق.
- مجلسی، محمدباقر، مرآت العقول، تصحیح: هاشم رسولی، محسن حسینی امینی، جعفر حسینی و علی آخوندی، تهران، دار الکتب العلمیه، ۱۳۶۳ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، آیات ولایت در قرآن، قم، انتشارات نسل جوان، ۱۳۸۶ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۴ش.
پیوند به بیرون
- فضایل امام علی در قرآن
- آیات اعتقادی قرآن
- آیات امامت
- آیات مشهور سوره مائده
- آیات دارای شأن نزول